Udziały mogą pójść pod młotek

Postępowanie egzekucyjne najczęściej bywa utożsamiane z czynnościami skierowanymi do ruchomości oraz pieniędzy zgromadzonych na rachunkach bankowych dłużnika. Warto jednak pamiętać, że dłużnikowi mogą przysługiwać również inne prawa majątkowe, z których można się zaspokoić, np. prawa udziałowe w spółkach prawa handlowego.

Dysponując tytułem wykonawczym — czyli tytułem egzekucyjnym opatrzonym klauzulą wykonalności, wierzyciel może skierować do komornika wniosek o wszczęcie egzekucji, w którym wskaże możliwe sposoby egzekucji. Na wniosek wierzyciela komornik może np. zająć udział wspólnika w spółce z o.o. Kończy się to koniecznością zawiadomienia spółki, w której udziały zajęto, oraz sądu rejestrowego. Dłużnikowi nie wolno zbywać i obciążać zajętych udziałów oraz pobierać świadczeń wynikających z zajętych udziałów.

Należy jednak pamiętać, że wierzyciel powinien w pierwszej kolejności podjąć próbę zaspokojenia się z dochodów, jakie przynoszą zajęte udziały — czyli np. z dywidendy. Możliwa jest też realizacja prawa do majątku w związku z likwidacją spółki czy też prawa do wynagrodzenia za umorzony udział.
W dalszej kolejności pozostaje wierzycielowi możliwość egzekucji ze sprzedaży udziałów. Jeżeli nie istnieją ograniczenia w umowie spółki z o.o. w przedmiocie zbywania udziałów, egzekucja odbywa się w trybie przepisów k.p.c. Jeśli jednak w umowie spółki zawarte są postanowienia ograniczające zbywalność udziałów, zastosowanie będzie miał art. 185 k.s.h. umożliwiający spółce wskazanie podmiotu, który nabędzie zajęte udziały po cenie określonej przez sąd rejestrowy. Sąd może zasięgnąć opinii biegłego. Sąd rejestrowy zawiadamia spółkę o ustaleniu ceny udziału, co rozpoczyna bieg dwutygodniowego terminu jej uiszczenia przez wskazaną przez spółkę osobę. Wskazana kwota powinna być wpłacona bezpośrednio komornikowi, który sporządza z tego protokół stanowiący podstawę do ujawnienia nowego udziałowca w księdze udziałów. Jeżeli we wskazanym terminie cena nie zostanie wpłacona, komornik będzie mógł sprzedać udziały na zasadach ogólnych (za kwotę niższą niż wycena sądu rejestrowego).

Wiedza na temat możliwości egzekucji z udziałów w spółce z o.o. jest istotna nie tylko dla dłużnika, któremu pozwala na efektywne ściąganie wierzytelności, ale również dla wspólników spółki, którzy wykorzystując odpowiednie postanowienia w umowie spółki, mogą uniknąć ryzyka wprowadzenia do spółki na skutek egzekucji z udziałów podmiotów trzecich.

Dysponując tytułem wykonawczym, wierzyciel może skierować do komornika wniosek o wszczęcie egzekucji, w którym wskaże możliwe sposoby egzekucji.