Kontrola Podglądanie, podsłuchiwanie, śledzenie pracowników… Co wolno pracodawcy w imię efektywności i lojalności?
Większość firm zatrudniających pracowników biurowych kontroluje komputery i pocztę e-mail. Pozwala na to specjalne oprogramowanie.
(…) Wojciech Ostrowski, radca prawny z Kancelarii Rachelski i Wspólnicy, ostrzega, że wielogodzinne notoryczne korzystanie z internetu do prywatnych celów w godzinach pracy może być uznane za niewywiązywanie się z obowiązku jej sumiennego i starannego wykonywania. Ale treść przeglądanych stron nie powinna być dla firmy źródłem informacji o problemach, stanie zdrowia czy finansów pracownika.
Gdzie jesteś Można też kontrolować pocztę pracownika poprzez administratora systemu, bo maile są zachowywane na firmowych serwerach.
– Ale trzeba szanować godność i inne dobra osobiste pracownika. Jeżeli listy lub maile są adresowane do firmy, to nawet gdy pojawia się w nich imię i nazwisko pracownika, mogą zostać otwarte przez pracodawcę lub upoważnioną przez niego osobę. Jeżeli jednak korespondencja jest adresowana do konkretnego pracownika na adres firmy, ale bez wskazania jej nazwy, wtedy podlega ochronie tajemnicy komunikowania się, którą każdemu obywatelowi gwarantuje konstytucja – wskazuje Wojciech Ostrowski.
(…) Pracodawca ma możliwość weryfikowania efektywności pracownika. Dzięki lokalizacji telefonu, nagraniom rozmów, kopiom SMS można ustrzec się przed próbami oszustwa ze strony pracownika lub jego klienta.
Kamery stosuje się najczęściej tam, gdzie pracownicy mają dostęp do wartościowych dóbr — w bankach, supermarketach, magazynach. U pracowników transportu i budownictwa częste są kontrole trzeźwości.
– Ale pracodawca nie może badać pracownika przy użyciu alkomatu bez jego zgody. Gdyby to zrobił, to takie badanie może być podważone. Powinien wezwać policję lub straż miejską, które mogą taki test przeprowadzić bez zgody pracownika – wyjaśnia Wojciech Ostrowski.
A kiedy pracownika można przeszukać? – W orzeczeniu z 13 kwietnia 1972 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że stosowanie szeroko w ramach przepisów regulaminów pracy lub ustalonych zwyczajów przeszukiwania członków załogi w celu zapobiegania wynoszeniu mienia firmy jest zgodne z prawem i nie narusza dóbr osobistych, ale pod warunkiem, że pracownicy zostali o tym uprzedzeni. Procedura musi być zgodna z zasadami współżycia społecznego i nie naruszać godności pracownika – mówi mecenas Ostrowski.
Większość kontroli nie wymaga zgody pracownika, ale nie wolno ich ukrywać.
– Ich zasady powinny być jasno określone w umowie o pracę, w regulaminie pracy albo w przepisach wewnętrznych — podpowiada radca prawny.
Uzyskana tak wiedza o ciężkim naruszeniu podstawowych obowiązków pracowniczych (kradzież, ujawnianie tajemnicy firmy, spożywanie alkoholu) może być podstawą do rozwiązania umowy o pracę z winy pracownika bez wypowiedzenia.
– Nagrania z monitoringu wideo polegają szczególnej ochronie, co się wiąże z koniecznością odpowiedniego ich przechowywania. Pracodawca powinien dołożyć szczególnej staranności, aby nagrany materiał nie dostał się w ręce osób niepowołanych – dodaje Wojciech Ostrowski.
Niedopuszczalny jest jednak monitoring tam, gdzie naruszałoby to prawo pracownika do prywatności, np. w szatni czy toalecie. Niedozwolone jest również skanowanie za pomocą specjalnego urządzenia linii papilarnych, aby rejestrować godziny przyjścia i wyjścia z firmy.